کد مطلب:286631 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:313
افراطها و تفریطها
در این بخش از نوشتار بر خود لازم دانستم كه بعضی از خرافات و كج اندیشی ها را به یاد آورم تا گرفتار ترك نهی از منكر نشوم.
این بحث را با مقدمه ای شروع می نمایم.
علمای اخلاق گفته اند: عمده قوای انسانی چهار قوّه است: عاقله، واهمه، شهویه و غضبیه؛ از تعدیل قوه عاقله و حكمت؛ و از تعدیل قوّه واهمه (نیروی تصمیم گیری) عدالت؛ و از تعدیل شهویه، عفت؛ و از تعدیل غضبیه، شجاعت؛ به وجود می آید.
این چهار اصل (حكمت، عدالت، عفت و شجاعت) ریشه تمامی اخلاق حسنه می باشد.
آنچه در علم اخلاق مورد توجه است، تعدیل قوا و جلوگیری از افراط و تفریط می باشد. مقصود نگارنده در این نوشتار، بررسی بعضی از افراطها و تفریطهای قوه عاقله است كه از افراط آن، به كج اندیشی و ناباوری، و از تفریط آن، به ساده لوحی می توان تعبیر نمود.
آنچه مطلوب شرع و مورد توجه عقلا است، همان خوش فكری و حكمت است، اما زودباوری و ناباوری هر دو مذموم و ناپسندند، نباید هر چه می خوانیم و می شنویم بدون دلیل بپذیریم، و نباید بدون دلیل آن را به باد ایراد و انكار بگیریم؛ ابن سینا گفته است: آنچه را كه امكان وجود دارد به مجرّد شنیدن نه باور كن و نه انكار، بلكه در بوته احتمال قرار ده و به دنبال برهان بر نفی و اثباتش برو.
متأسفانه از زمانهای پیشین تا به امروز، جامعه گرفتار هر دو قشر افراطی و تفریطی بوده است، و انبیاء در طول تاریخ با هر دو طائفه به مبارزه بر خاسته اند.
مشركان، راهِ تفریط، و ملحدان، طریقِ افراط را پیموده اند. امروز هم ما گرفتار هر دو طائفه هستیم، بعضی به محكمات و بدیهیّات عقیده ندارند، و بعضی به هر خواب و خیالی به قیمت جان پایبند می شوند.
در زمان گذشته طرفداران خرافه، روستائیان وافراد بیسواد بودند، ولی امروز خرافه پذیری به افراد تحصیل كرده نیز سرایت نموده است.
این بحث را با مقدمه ای شروع می نمایم.
علمای اخلاق گفته اند: عمده قوای انسانی چهار قوّه است: عاقله، واهمه، شهویه و غضبیه؛ از تعدیل قوه عاقله و حكمت؛ و از تعدیل قوّه واهمه (نیروی تصمیم گیری) عدالت؛ و از تعدیل شهویه، عفت؛ و از تعدیل غضبیه، شجاعت؛ به وجود می آید.
این چهار اصل (حكمت، عدالت، عفت و شجاعت) ریشه تمامی اخلاق حسنه می باشد.
آنچه در علم اخلاق مورد توجه است، تعدیل قوا و جلوگیری از افراط و تفریط می باشد. مقصود نگارنده در این نوشتار، بررسی بعضی از افراطها و تفریطهای قوه عاقله است كه از افراط آن، به كج اندیشی و ناباوری، و از تفریط آن، به ساده لوحی می توان تعبیر نمود.
آنچه مطلوب شرع و مورد توجه عقلا است، همان خوش فكری و حكمت است، اما زودباوری و ناباوری هر دو مذموم و ناپسندند، نباید هر چه می خوانیم و می شنویم بدون دلیل بپذیریم، و نباید بدون دلیل آن را به باد ایراد و انكار بگیریم؛ ابن سینا گفته است: آنچه را كه امكان وجود دارد به مجرّد شنیدن نه باور كن و نه انكار، بلكه در بوته احتمال قرار ده و به دنبال برهان بر نفی و اثباتش برو.
متأسفانه از زمانهای پیشین تا به امروز، جامعه گرفتار هر دو قشر افراطی و تفریطی بوده است، و انبیاء در طول تاریخ با هر دو طائفه به مبارزه بر خاسته اند.
مشركان، راهِ تفریط، و ملحدان، طریقِ افراط را پیموده اند. امروز هم ما گرفتار هر دو طائفه هستیم، بعضی به محكمات و بدیهیّات عقیده ندارند، و بعضی به هر خواب و خیالی به قیمت جان پایبند می شوند.
در زمان گذشته طرفداران خرافه، روستائیان وافراد بیسواد بودند، ولی امروز خرافه پذیری به افراد تحصیل كرده نیز سرایت نموده است.